Sudan: 500 na araw ng digmaan, nabigong pagtulong, at dumaraming pangangailangang medikal

Ang sitwasyon ay mapanghamon din sa East at Central Sudan. “Sa South Khartoum, ilang buwang hinadlangan ang Doctors Without Borders sa paghahatid ng medical supplies at mga dayuhang staff sa mga ospital. Pahirap nang pahirap na ang pagbibigay ng pangangalagang medikal na kailangan ng aming mga pasyente, gaya ng maternity at emergency care,” sabi ni Claire San Filippo, ang Emergency Coordinator ng Doctors Without Borders sa Sudan. 

Dagdag pa sa mga paghahadlang na itinatakda o kinukunsinti ng mga partidong sangkot sa labanan, tulad ng kawalan ng batas, kawalan ng seguridad, mga burukratikong paghahadlang, at mga naaantala o ipinagkakait na pahintulot upang marating ang mga apektadong populasyon na lubhang nakapagpabagal ng pagtugong humanitarian, mayroon na ring mga natural na balakid sa daloy ng humanitarian personnel at supplies.

Nasa kasagsagan ngayon ang tag-ulan, na nagaganap taon-taon at nagpapahirap sa pagkilos. Ang matitinding pag-ulan ay nagdulot ng pagbaha sa mga crossing point at ng mga pinsala sa mga kritikal na kalsada at tulay. Dahil sa pagguho ng Mornei bridge sa West Darfur, ang tanging rutang nag-uugnay sa Central at South Darfur sa Chad, kung saan manggagaling ang supplies, milyon-milyong tao ang hindi makatatanggap ng tulong. 

Nasasaksihan na namin ang pagdami ng mga kaso ng malaria at pagkakaroon ng outbreak ng mga sakit na dala ng maruming tubig gaya ng cholera na idineklara na sa tatlong estado o higit pa. Ang banta ng mga sakit na maaari namang pigilan ng pagbabakuna sa mga bata, gaya ng tigdas, ay nakaamba na dahil sa mga naaantalang kampanya ng immunization.
 

Samantala, ayon sa World Health Organization, halos 80% ng mga pasilidad pangkalusugan ay di na tumatakbo dahil sa digmaan at napaparalisa ang naghihingalo nang sistemang pangkalusugan. Sa El Fasher, ang mga sinusuportahan ng Doctors Without Borders na pasilidad ay sinalakay ng labindalawang beses. Sa lugar ding iyon, isang pampublikong ospital na lang ang nananatiling bukas at nakapagsasagawa ng mga operasyon mula noong tumindi ang mga labanan sa siyudad nitong buwan ng Mayo. 

Kamakailan lang, noong 4:40 ng umaga ng Agosto 22, tinamaan ng shelling ang bahay kung saan namamalagi ang ilang miyembro ng Doctors Without Borders team na nagtatrabaho sa El Fasher at Zamzam. Sa kabutihang palad, ang pinsalang idinulot nito ay materyal lamang at walang taong nasaktan. Ito ang ika-84 na insidente ng karahasan na nakaapekto sa staff, sa mga sasakyan, at sa mga tirahan ng Doctors Without Borders sa Sudan mula noong nag-umpisa ang digmaan. Ang digmaang ito ay kinakitaan ng hayagang pagwawalang-bahala sa proteksyon ng mga sibilyan, pati na rin ang mga health personnel at mga pasilidad pangkalusugan.

Halos ganoon din kasama ang sitwasyon sa mga karatig-bansa, kung saan halos dalawang milyon ang lumikas, at nahiwalay sa kanilang mga mahal sa buhay. 

Dapat tiyakin ng mga partidong naglalabanan, at ng mga estadong nakakaimpluwensya sa kanila, na maprotektahan ang mga sibilyan, health personnel at mga pasilidad medikal. Ang mga awtoridad ng magkabilang panig ay dapat magsumikap na gawing simple ang mga proseso para sa pagbibigay ng pahintulot sa mga humanitarian na pagkilos at personnel sa lahat ng ruta na tatawid sa mga hangganan, sa mga estado at mga frontline, at magbigay ng mga agarang pagtugon. Inaasahan naming gagawin ng United Nations, ng mga ahensya at ng mga taong may kapangyarihang tumulong ang lahat ng posibleng hakbang upang matiyak na magagamit ang lahat ng mga posibleng access route.

“Sinisikap ng Doctors Without Borders na punan ang ilang kakulangan. Sa maraming lugar kung saan kami nagtatrabaho, kami lang ang tanging pandaigdigang organisasyon na kumikilos doon, ngunit hindi namin kayang harapin ang napakalaking krisis na ito nang mag-isa. Kami rin ay nahihirapan na makapaghatid ng supplies at staff para sa aming mga proyekto. Kasabay ng access, ang pagkakaroon ng pananatiliing pondo para sa mga ahensya ng UN, pati na rin para sa mga lokal na organisasyon at iba pang tumutulong, na siyang pumapasan ng malaking bahagi ng pagtugon, ay mahalaga rin,” sabi ni Esperanza Santos, ang Emergency Coordinator ng Doctors Without Borders sa Port Sudan. 

Ang Doctors Without Borders ay isa sa iilang pandaigdigang organisasyong na tumutulong sa magkabilang panig ng alitan sa Sudan. Sa kasalukuyan, ito’y nagpapatakbo at nagsusuporta ng mga proyektong medikal, kabilang rito ang mahigit sa 20 na primary healthcare clinic at mga ospital sa walo sa 18 na estado ng Sudan. Kabilang sa Doctors Without Borders ang 926 na Sudanese staff at 118 na dayuhang staff, at nagbibigay rin ito ng mga insentibo sa 1,092 na staff ng Ministry of Health.