Matinding labanan sa Sudan
Pinakabagong Ulat
- Mula Abril 2023, mahigit kalahating milyong tao ang kumuha ng konsultasyong medikal sa aming mga sinusuportahang ospital, pasilidad pangkalusugan, at mga mobile clinic.
- Sa pagitan ng Hulyo at Disyembre 2023, 135 sa mga pasyente na kumonsulta sa isang pasilidad medikal ng Doctors Without Borders sa silangang bahagi ng Chad ay nagsabing sila ay mga survivor ng panggagahasa.
- Ang mga team ng Doctors Without Borders ay sumuri na ng 100,000 na kaso ng malaria, gumamot ng mahigit sa dalawang libong taong may cholera, at tumingin ng libo-libong kaso ng tigdas.
Sa isa sa pinakamalalang krisis nitong mga nakaraang dekada, ang Sudan ay nahaharap sa isang napakalaking kapahamakan na tao ang may gawa, isang taon pagkatapos magsimula ang digmaan sa pagitan ng na pinamumunuan ng pamahalaan na Sudanese Armed Forces (SAF) at ng paramilitary na Rapid Support Forces (RSF). Buhay ng milyon-milyong tao ang nakataya sa pagpapahintulot ng ligtas na humanitarian access. Ayon sa UN, mahigit walong milyong tao na ang napilitang lisanin ang kanilang mga tahanan at lumikas nang ilang beses, at tinatantiyang 25 na milyong tao – kalahati ng populasyon ng bansa – ang nangangailangan ng humanitarian assistance. Ang aid na ibinibigay sa milyon-milyong tao ay mistulang patak lang sa dagat dahil sa mga pulitikal na balakid na nililikha ng magkasalungat na panig, at dahil sa kakulangan ng ginagawa ng United Nations at ng mga pandaigdigang organisasyong humanitarian.
Iba pang ulat
Sudan: Pagkatapos nilang matakasan ang alitan, daan-daang libong tao ang nahaharap sa paghihirap at mga banta sa kalusugan sa mga siksikang kampo sa estado ng White Nile
Khartoum: Nanganganib ang pagbibigay ng tulong dahil nahaharap pa rin ang Doctors Without Borders staff sa mga pambubugbog, mga banta sa kanilang buhay, at mga pagnanakaw
Khartoum: Nanganganib ang pagbibigay ng tulong dahil nahaharap pa rin ang Doctors Without Borders staff sa mga pambubugbog, mga banta sa kanilang buhay, at mga pagnanakaw
Ano ang mga epekto ng digmaan sa Sudan?
Bago pa man tumindi ang karahasan noong Abril 2023, hindi na matatag ang sistemang pangkalusugan ng bansa. Laging mababa ang mga health index, malaki ang agwat sa pagitan ng kalidad ng pamumuhay sa mga urban at rural na lugar, gayon din sa pagitan ng mayayaman at mahihirap.
Sa kasalukuyan, ang Doctors Without Borders ay nagtatrabaho at sumusuporta sa mahigit tatlumpung pasilidad pangkalusugan sa sampung estado sa Sudan: sa Khartoum, Al Jazirah, White at Blue Nile, Al Gedaref, West Darfur, North, South at Central Darfur, at sa Red Sea. Kamakailan lang ay kumilos na rin ang aming mga team sa Kassala. Nagpapatakbo kami ng mga aktibidad sa mga lugar na kontrolado ninuman, ng SAF man, o RSF. Nagbibigay kami ng pangangalaga para sa trauma, pangangalaga para sa nagdadalang-tao, paggamot sa malnutrisyon, at iba pang serbisyo para sa pangangalagang pangkalusugan.
Malalaki ang mga pangangailangan sa buong bansa, at karamihan sa mga ito’y hindi natutugunan. Mula noong Abril 2023, mahigit sa kalahating milyong tao ang kumonsulta sa aming mga sinusuportahang ospital, pasilidad pangkalusugan at mobile clinic.
Sa mga hotspot ng karahasan, may mga kalupitang ginawa kung saan may mga sibilyang pinuntirya dahil sa kanilang etnisidad at pinatay.
- Noong Hunyo, mahigit 1,500 na Sudanese na nagtamo ng pinsala sa digmaan ang ginamot sa mga ospital na suportado ng Doctors Without Borders sa Adré (Chad) sa loob lang ng isang linggo.
- May mga ginamot kaming mga nakaranas ng karahasang sekswal. Sa pagitan ng Hulyo at Disyembre 2023, 135 ng mga pasyente sa isang pasilidad medikal ng Doctors Without Borders sa silangang Chad ang nagsabing sila ay mga survivor ng panggagahasa. Lahat ay mga kababaihan, mula 14 hanggang 40 na taong gulang, at karamihan ay ginahasa bago sila dumating sa Chad. Sa 90% ng mga kaso, ang mga nanggahasa ay armado, at 40% sa kanila ay ginahasa ng hindi isa lang, kundi ilang mga kalalakihan. (Source)
Ang mga di-tuwirang epekto ng digmaan sa kalusugan ay nakapanlulumo rin. 70 hanggang 80% ng mga ospital sa mga lugar na apektado ng mga labanan ay hindi na magamit. Karamihan sa mga tao ay kinakailangang maglakbay nang matagal, kadalasan sa gitna ng matinding panganib, upang makakuha ng pangangalagang medikal. Kadalasa’y nahuhuli ng dating ang mga pasyente sa itinakdang oras ng konsultasyon ng mga pasilidad pangkalusugan.
Kapag pinagsama-sama ang mga mahihirap na kondisyon ng pamumuhay, kakulangan ng mapagkukunan ng malinis na iinuming tubig, kakulangan ng mga bakuna, at ang kakulangan ng access sa pangangalagang pangkalusugan, naglilikha ito ng sitwasyong angkop para sa mga outbreak, gaya ng nangyari nitong nakaraang taon, at palalalain ang paglaganap ng mga sakit. Ang mga team ng Doctors Without Borders ay sumuri na ng 100,000 na kaso ng malaria, gumamot ng mahigit sa dalawang libong taong may cholera, at tumingin ng libo-libong kaso ng tigdas.
Partikular na naapektuhan ng kakulangan ng access sa pangangalagang pangkalusugan ang mga nagdadalang-tao. Nitong nakaraang taon, tumulong ang Doctors Without Borders sa mahigit 8,400 na pagpapaanak at nagsagawa ng 1,600 na mga caesarean section.
Isa pang lumalalang suliranin ay ang malnutrisyon. Sinuportahan ng Doctors Without Borders ang paggamot ng mahigit 30,000 na batang may acute malnutrition sa loob ng isang taon.
Tumutugon din ang Doctors Without Borders sa Chad at South Sudan kung saan mahigit isang milyong tao ang nagsilikas mula noong nagsimula ang digmaan sa Sudan.
Ang sitwasyon sa Sudan ay napakarupok na bago pa man nagkaroon ng digmaan at ngayon ito’y naging isang trahedya na. Sa maraming lugar kung saan ang Doctors Without Borders ay nagsimula nang magsagawa ng mga emergency activity, wala pa kaming nakikitang bumalik na pandaigdigang organisasyong humanitarian sa mga lumikas noong Abril.Ozan Agbas, Emergency Operations Manager
- Ang mga pagsalakay sa pangangalagang pangkalusugan
Mula noong nagsimulang suportahan ng Doctors Without Borders ang Al Nao Hospital sa Omdurman, nakakaalarma kung gaano kalapit bumabagsak ang mga pinapasabog na shell, mga limandaang metro lang mula sa ospital. Noong Oktubre 9, tinamaan ng shelling ang emergency department, Dalawang tagapangalaga ng mga pasyente ang namatay, at limang tao ang nasaktan. Dagdag pa rito ang pagsabog ng apat pang shell sa may labas lamang ng ospital, na pumatay sa dalawa pang tao, at nag-iwan ng ilan pang sugatan.
Noong unang bahagi ng Agosto, inakusahan ng RSF ang SAF na sapilitan nilang pinaalis ang mga sibilyan sa Al Nao upang gawin itong isang military hospital. Noong panahong iyon, ang staff ng Doctors Without Borders ay may ginagamot na mga sibilyang nagtamo ng pinsala sa digmaan sa pasilidad na iyon kung saan naroon ang tanging gumaganang trauma room na natira sa Omdurman.
Araw-araw, isang hamon ang pagtitiyak na walang ipinapasok na sandata sa Al Nao Hospital sa Omdurman at Kas Hospital sa Darfur, pati na rin sa ibang mga pasilidad sa ibang bahagi ng bansa.
- Mga akto ng karahasan laban sa staff ng Doctors Without Borders at sa mga medical personnel
Ang mga partidong sangkot sa hidwaan ay gumawa ng mga akto ng karahasan laban sa mga staff ng Doctors Without Borders, at pati na rin sa staff ng mga sinusuportahan na ospital sa Khartoum at Darfur. Ang mga miyembro ng team at ang mga medical personnel na sinusuportahan ng organisasyon ay nakararanas ng intensyonal at direktang pisikal na pagdaluhong, panliligalig, at mga pagbabanta, pati na rin pagkulong at iba pang pang-aabuso.
May ibang health staff na nagtatrabaho ng mas mahahabang oras kapag masyadong delikado para sa kanilang mga kasamahan na bumiyahe. Noong Oktubre 5, isang nars na nagtatrabaho sa Al Nao ay hinarangan ng isang armadong lalaki sa checkpoint noong siya ay papunta sa ospital para sa evening shift. Binugbog siya ng lalaki at ng mga kasamahan nito at iniwan siya sa kalsada. Wala na siyang malay noong dinala na siya sa ospital.
Noong Hulyo 4, 2023, isang bala ang naligaw sa bakuran ng Al Saudi Hospital (Omdurman). Tumama ito sa isang staff member ng MoH na naglalakad-lakad sa compound. Ito ay kanyang ikinamatay. Dahil dito, napilitan ang ospital na lumipat sa isang mas ligtas na lugar sa compound ng Al Nao Hospital.
Dapat maprotektahan ang mga healthcare worker at mga pasilidad medikal
Mula noong nag-umpisa ang hidwaan, ang mga healthcare worker at mga pasilidad medikal ay sinalakay at ninakawan, kung kaya’t ang malalaking bahagi ng sistemang pangkalusugan ay napinsala na o di na gumagana. Dahil sa laganap na displacement at pagbagsak ng ekonomiya, ang sistema para sa pangangalagang pangkalusugan ay napupuspos na at nasa bingit na ng ganap na pagbagsak dahil ang karamihan sa mga ospital sa bansa ay di na gumagana. Dinagdagan ng Doctors Without Borders ang pagpupursigi sa pagtatayong muli ng mga pasilidad medikal sa iba’t ibang lugar sa Sudan, na may mga bahaging napinsala o kaya’y nawasak ang kabuuan at nilooban, kung kaya’t bilang resulta’y hindi na ito gumagana o hindi na magamit (kapansin-pansin dito ang Turkish Hospital sa Khartoum at South Hospital sa El Fasher, ang Paediatric Hospital sa El Fasher, at ang Nyala Teaching Hospital).
Ang mga mahahalagang pasilidad ng Doctors Without Borders sa Khartoum at sa South at West Darfur ay nilooban noong nagsisimula pa lang ang hidwaan. Ninakaw ang mahahalagang medical supplies at logistical equipment, at nilagay sa panganib ang pagkilos ng Doctors Without Borders sa Sudan.
Mahalagang panawagan upang protektahan ang mga sibilyan at mga sentrong pangkalusugan
Kami sa Doctors Without Borders ay nananawagan para sa kaligtasan ng mga sibilyan: dapat silang protektahan mula sa karahasang tila walang pinipili,walang kinikilala. Inuudyukan namin ang lahat ng sangkot sa alitan na garantiyahan ang kaligtasan ng mga medical staff at mga pasyente, upang makakuha sila ng pangangalagang pangkalusugan nang di nangangamba para sa kanilang buhay. Dagdag pa rito, hinihingi namin sa lahat ng sangkot sa alitan na tiyaking protektado ang lahat ng pasilidad pangkalusugan. Kabilang rito ang mga ospital, klinika, warehouse, at mga ambulansiya. Kailanman, ang mga pasilidad na ito’y di dapat gawing target o pagbuntunan ng karahasan.
Ang Doctors Without Borders sa Sudan ay nagbibigay ng pangangalagang medikal na sumasagip ng mga buhay nang walang kinikilingan. Binibigay namin ang pangangalagang ito sa sinumang nangangailangan, batay lamang sa pangangailangan. Ngunit sa kasalukuyan, hindi kami makagalaw dahil sa tindi ng sagupaan. Muli kaming nakikiusap sa lahat ng sangkot sa nangyayaring karahasan na igalang ang mga medical personnel, pasilidad pangkalusugan, at mga ambulansiya, at pahalagahan sana ang buhay ng mga sibilyan at ng mga humanitarian workers.
Emergency
Tulungan kaming makapagbigay ng pangangalagang medikal na makasasagip ng mga buhay ng mga biktima ng karahasan sa Sudan at ng aming mga pasyente sa mahigit pitumpung bansa sa iba’t ibang bahagi ng mundo. Suportahan ninyo kami sa pamamagitan ng pagbibigay ng donasyon.