Gaza: “Ang mga sugatan ay nanganganib mamatay sa mga susunod na ilang oras.”

Gumagana pa ba ang sistemang pangkalusugan sa Gaza?

Nasasaksihan namin ang pagkabigo ng pagbibigay ng pangangalaga sa mga pasyente. Hindi na kaya ng medical staff na gumamot ng mga tao, o maayos na tumanggap ng mga bagong pasyente. Ang lahat ng gawain ay isinasakatuparan sa ilalim ng mahihirap na kondisyon—kakulangan sa staff, mga gamot at mga medical equipment. Tuloy-tuloy ang dating ng mga pasyente, at lahat ay may seryosong iniinda tulad ng complex trauma wounds, burns, fractures at crushed limbs.

Libo-libong tao naman ang pumunta sa Al-Shifa Hospital, ang pangunahing ospital sa Gaza, sa pag-asang doo’y ligtas sila mula sa walang humpay na pagbobomba. Habang ang buong Gaza ay nababalot sa kadiliman, ang Al-Shifa ay isa sa iilang mga lugar sa siyudad na mayroong kuryente. Iyon nga lang, ang natitirang gasolina para sa generator ay sapat na lang para sa 24 oras o sa mas maikli pang panahon. 

Sa madaling sabi, kapag walang kuryente, maraming pasyente ang mamamatay, lalo na ang mga nasa intensive care, neonatology at ang mga mayroong nakakabit na mga respiratory support machine. Ang mga pasyenteng may mga talamak na karamdaman gaya ng diabetes at kanser, at ang mga nagdadalang tao ay malalagay rin sa panganib dahil sa kakulangan ng mga gamot.

Ano ang alam natin tungkol sa kondisyon ng pamumuhay ng mga taong lumikas sa timog?

Dumating na kami sa punto kung kailan tubig ang aming prayoridad. Sa kasalukuyan, 60% ng mga tao sa Gaza—mahigit isang milyong tao, ang namamalagi lamang sa labas nang walang access sa malinis na tubig at sa pangangalagang pangkalusugan. Walang  pangunahing pangangalagang pangkalusugan ang maaaring makuha dahil sarado ang mga klinika, at hindi katanggap-tanggap ang mga kondisyon sa paligid para sa kalinisan.

Bukod sa mga nagtamo ng mga malalang pinsala, nariyan din ang panganib ng paglaganap ng mga sakit na maiuugnay sa hindi maayos na kondisyon ng pamumuhay—ang mga sakit na gaya ng diarrhoea, mga impeksyon sa balat, respiratory infections at dehydration ay madaling makuha at magdadala ng seryosong panganib sa mahihina, gaya ng mga kababaihan at mga bata. Kalahati sa populasyon ng Gaza ay wala pa sa edad na 18. Gayunpaman, walang sistemang pangkalusugan para sa kanilang pangangalaga.

Ano ang mga nakikita ninyong dapat maging prayoridad para sa suportang medikal?

Mahalagang mapatakbong muli ang mga ospital. Upang magawa iyon, kinakailangang magarantiyahan ang mga regular na ceasefire upang makapagpasok ng napakalaking supply ng mga gamot at gasolina. Kapag maubusan kami ng anaesthetic drugs, mapipilitan ang mga surgeon na itigil ang mga operasyon.

Ang agarang suportang humanitarian ay kailangan para sa isang milyong taong nawalan ng tirahan. Kailangan nila ng access sa tubig at sanitasyon, at pati na rin ng panimulang pangangalagang pangkalusugan, bago pa man tuluyang masira ang kanilang mga katawan at isipan.