ประชากรกว่า 650,000 คนอาศัยอยู่ใน Tondo โดยพื้นที่ประมาณ 9 ตารางกิโลเมตรที่ทอดยาวระหว่างท่าเรือและย่านธุรกิจของกรุงมะนิลาเป็นสลัมที่มีประชากรหนาแน่นที่สุดแห่งหนึ่งของโลก ยิ่งไปกว่านั้น ในช่วงเกือบ 2 ปีที่ผ่านมา มาตรการป้องกันการแพร่ระบาดของโควิด-19 ที่เข้มงวดส่งผลให้เกิดความแออัด เนื่องจากไม่มีใครได้รับอนุญาตให้ออกนอกบ้านเป็นเวลาหลายวัน

องค์การแพทย์ไร้พรมแดน ได้เปิดตัวโครงการ "การค้นหาผู้ป่วยวัณโรคเชิงรุก" ภายใต้ความร่วมมือกับกระทรวงสาธารณสุข กรุงมะนิลา โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อตรวจคัดกรอง ติดตาม และส่งต่อผู้ป่วยที่ติดเชื้อวัณโรคไปยังสถานพยาบาลในพื้นที่ ซึ่งนอกจากจะให้การรักษาพยาบาลแล้ว ยังเป็นการทำลายห่วงโซ่การแพร่เชื้ออีกด้วย

ปาปัวนิวกินี คือ หนึ่งในประเทศที่มีอัตราการแพร่ระบาดของวัณโรคสูงที่สุดในโลก โดยข้อมูลขององค์การอนามัยโลกระบุว่า มีผู้ป่วยรายใหม่ 30,000 รายทุกปี ซึ่งเป็นเหตุให้ทางการปาปัวนิวกินีต้องประกาศสถานการณ์ฉุกเฉิน เพื่อควบคุมโรคระบาดในหลายจังหวัด 

องค์การแพทย์ไร้พรมแดนสนับสนุนการรักษาพยาบาลผู้ป่วยวัณโรคในปาปัวนิวกินีตั้งแต่ปี 2014 ภายใต้ความร่วมมือกับกระทรวงสาธารณสุขปาปัวนิวกินี โดยเจ้าหน้าที่ของเราให้บริการด้านการวินิจฉัยและการรักษาผู้ป่วยวัณโรคใน Port Moresby และคลินิกในโรงพยาบาล Gerehu General แลคลินิก Six Mile แห่งใหม่ที่เพิ่งเปิดให้บริการ ตลอดจนการดำเนินโครงการให้ความรู้เพื่อป้องกันการแพร่กระจายของโรค

ใน Zhytomyr ประเทศยูเครน ทีมงานของเราทำงานร่วมกับหน่วยงานระดับภูมิภาคด้านการรักษาวัณโรค เพื่อรักษาผู้ป่วยวัณโรคดื้อยา (DR-TB)

พวกเขาได้รับการรักษาด้วยยา DR-TB ระยะสั้น และมีความเป็นไปได้ที่จะกลับไปใช้ชีวิตร่วมกับครอบครัว และประกอบอาชีพได้ตามปกติอย่างรวดเร็ว 

Oleksandr Oleksandr Vovkogon พยาบาลขององค์การแพทย์ไร้พรมแดนให้การดูแล Vitalii Gorbachov วัย 56 ปี ขณะกำลังรับประทานยา DR-TB ผู้ป่วยส่วนใหญ่ในโปรแกรมนี้สามารถรักษาได้ด้วยยารับประทานทั้งหมดแทนการฉีดยา ซึ่งเคยใช้ก่อนหน้านี้และทำให้เกิดผลข้างเคียงที่ร้ายแรง ยูเครน มิถุนายน 2021 © OKSANA PARAFENIUK/MSF

การทำงานของทีมสนับสนุน (พยาบาลและนักสังคมสงเคราะห์) ร่วมกับผู้ป่วยวัณโรคดื้อยา มีความท้าทายหลายอย่าง อย่างการทำความเข้าใจและแก้ไขอุปสรรคที่อาจเกิดขึ้นระหว่างการรักษา ตั้งแต่เงินบำนาญที่ค้างชำระ ไปจนถึงการขาดแคลนน้ำมันหรือเครื่องทำความร้อนในบ้านของพวกเขา

การช่วยเหลือผู้ป่วยแบบบูรณาการ ด้วยการร่วมมือกันของแพทย์ พยาบาล ผู้เชี่ยวชาญด้านวัณโรค นักจิตวิทยา และนักสังคมสงเคราะห์ เป็นส่วนสำคัญของการรักษา

ท่ามกลางพัฒนาการตลอด 20 ปีที่ผ่านมา แต่เบลารุสยังคงเป็นหนึ่งใน 30 ประเทศที่มีผู้ป่วยวัณโรค (TB) สูงที่สุดในโลก โดยกว่า 1 ใน 3 ป่วยเป็นวัณโรคดื้อยา

การรักษาในระดับมาตรฐานใช้เวลาถึง 20 เดือน และประกอบไปด้วยการฉีดยาที่มีผลข้างเคียงต่างๆ มากมาย ตั้งแต่ปวดเมื่อยไปจนถึงซึมเศร้า หรือแม้กระทั่งสูญเสียการได้ยินอย่างไม่สามารถแก้ไขได้

เป็นเวลากว่าหลายทศวรรษที่ผู้ป่วยวัณโรคดื้อยาไม่มีทางเลือกอื่นนอกจากต้องเข้ารับการรักษาที่ยาวนานและเหน็ดเหนื่อย

ผู้ป่วยที่เข้ารับการรักษาด้วย SMARRTT โชว์กล่องจัดกล่องยารายเดือนของเธอ เธอเลือกรับประทานยาเม็ดทั้งหมด เพื่อหลีกเลี่ยงการฉีดยาที่สร้างความเจ็บปวด เบลารุส กันยายน 2022 © MSF/ALEXANDRA SADOKOVA

แต่ในปี 2017 องค์การแพทย์ไร้พรมแดนได้เริ่มการทดลองทางคลินิกแบบใหม่ที่เรียกว่า TB-PRACTECAL เพื่อทดสอบแนวทางใหม่ในการรักษาวัณโรคดื้อยาใน 3 ประเทศ ได้แก่ เบลารุส แอฟริกาใต้ และอุซเบกิสถาน เราให้การรักษาพยาบาลผู้ป่วยด้วยยาชนิดใหม่ในระยะสั้น ซึ่งเป็นยาสำหรับรับประทานทั้งหมด เพื่อหลีกเลี่ยงการฉีดยาที่สร้างความเจ็บปวด

ในปี 2022 ผลลัพธ์ของ TB-PRACTECAL ได้รับการเผยแพร่ พวกเขาพิสูจน์ให้เห็นว่าสูตรการรักษาแบบใหม่ ซึ่งใช้เวลาราว 6 เดือน ประกอบด้วยยา bedaquiline, pretomanid, linezolid และ moxifloxacin หรือเรียกรวมกันว่า BPaLM นั้นปลอดภัยและมีประสิทธิภาพในการรักษา DR-TB มากกว่าแนวทางการรักษาที่เป็นที่ยอมรับในปัจจุบัน นับเป็นการพลิกหน้าประวัติศาสตร์การรักษาวัณโรคทั่วโลกเลยทีเดียว

ในอัฟกานิสถาน ผู้คนมักประสบปัญหาในด้านค่าครองชีพ แม้กระทั่งค่าอุปโภคบริโภคในชีวิตประจำวัน ไปจนถึงค่าเดินทางและค่ารักษาพยาบาล ในขณะเดียวกัน ระบบสาธารณสุขก็ขาดซึ่งทรัพยากรบุคลากร และขาดเงินทุนในการบริหารจัดการ

โรงพยาบาลวัณโรคดื้อยา (DR-TB) ขององค์การแพทย์ไร้พรมแดนใน Kandahar เป็นสถานพยาบาลเพียงแห่งเดียวที่ให้บริการรักษาวัณโรคครบวงจรทางภาคใต้ของอัฟกานิสถาน ผู้ป่วยของเราจำนวนมากเดินทางมาจากจังหวัดใกล้เคียง ขณะที่บางรายเดินทางมาไกลถึง 350 กิโลเมตร “เราสนับสนุนพวกเขา ผ่านทางการอุดหนุนค่าเดินทาง ค่าที่พัก และค่าอาหาร เพื่อแบ่งเบาภาระทางเศรษฐกิจบางส่วน” Allieu Tommy ที่ปรึกษาทางการแพทย์ขององค์การแพทย์ไร้พรมแดน กล่าว พร้อมเผยว่าหากไม่มีสิ่งจูงใจดังกล่าว ผู้ป่วยส่วนใหญ่จะไม่สามารถมาเข้ารับการรักษาได้

ความยากลำบากในการเข้าถึงและจ่ายค่ารักษาพยาบาลไม่ได้เป็นเพียงอุปสรรคต่อการรักษาวัณโรคที่ผู้คนในอัฟกานิสถานต้องเผชิญ เพราะในอีกด้านหนึ่ง คือ การขาดความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับโรคดังกล่าว ทีมงานของเราจึงดำเนินกิจกรรมส่งเสริมสุขภาพอย่างสม่ำเสมอในชุมชนท้องถิ่นใน Kandahar เพื่อสร้างความตระหนักรู้เกี่ยวกับวัณโรค

Aziza Khushal พยาบาลขององค์การแพทย์ไร้พรมแดน รอเก็บตัวอย่างเสมหะจากผู้ป่วยรายใหม่ในวอร์ดผู้ป่วยหญิงของโรงพยาบาลวัณโรคดื้อยา (DR-TB) ขององค์การแพทย์ไร้พรมแดนใน Kandahar อัฟกานิสถาน มีนาคม 2022 © LYNZY BILLING

ผู้ป่วยบางรายมีรูปแบบของอาการดื้อต่อยารักษาวัณโรคทั่วไปและต้องเข้ารับการรักษาตั้งแต่ 9 ถึง 12 เดือน ส่งผลให้ผู้ป่วยหลายรายปฏิเสธที่จะเข้ารับการรักษาจนจบโครงการ เนื่องจากต้องพักรักษาตัวในโรงพยาบาลและอยู่ห่างจากครอบครัวและคนใกล้ชิด แต่ในปี 2023 ผลการวิจัยล่าสุดได้ชี้ให้เห็นถึงผลสำเร็จของโปรแกรมการรักษา 6 เดือน 

นอกจากนี้องค์การแพทย์ไร้พรมแดนได้จัดตั้งโปรแกรมรักษาวัณโรคดื้อยา ซึ่งมีการส่งผู้เชี่ยวชาญไปทำการรักษาผู้ป่วยถึงที่บ้าน