เยเมน: การใช้ความรุนแรงโดยไม่เลือกเป้าหมายและการคว่ำบาตรครั้งใหม่

“ศูนย์รักษาผู้บาดเจ็บเมืองมอคคาของเราดูแลในส่วนผู้ป่วยที่ต้องเข้ารับการผ่าตัด ทั้งผู้บาดเจ็บจากสงคราม อุบัติเหตุจราจร และคนท้องที่ต้องผ่าทำคลอดฉุกเฉิน” ราฟาเอล วีชท์ (Raphael Veicht) หัวหน้าภารกิจขององค์การแพทย์ไร้พรมแดน (MSF) กล่าวว่า “การฆ่าและทำร้ายพลเรือนในการสู้รบไม่ใช่แค่ละเมิดกฎหมายมนุษยธรรมระหว่างประเทศอย่างร้ายแรง แต่มันเลวร้ายกว่านั้น ผู้ป่วยของเรามีทั้งเด็ก คนท้อง แม่ที่ให้นมลูก และคนงานชายในโรงงานนมที่ถูกยิงด้วยอาวุธหนัก ไม่มีเหตุผลอะไรจะทำให้เรื่องแบบนี้กลายเป็นเรื่องถูกต้องได้เลย”

เงินและความช่วยเหลือ

ภาพที่ผู้คนนึกถึงเมื่อพูดถึงความช่วยเหลือคือแพทย์กำลังรักษาผู้ป่วย แต่เบื้องหลังนั้นมีปฏิบัติการที่ซับซ้อนมากกว่านั้น ทั้งการจัดเตรียมเครื่องบินเพื่อพาแพทย์ไปถึงประเทศจุดหมาย เงินที่โอนผ่านธนาคารเพื่อจ่ายเป็นค่าจ้างให้เพื่อนร่วมทีมแพทย์ และเรือที่ขนส่งยาและอุปกรณ์การแพทย์ 
เจ้าหน้าที่คนหนึ่งที่เป็นส่วนหนึ่งของภารกิจคือเมลวิน ไคบิแกน (Melvin Kaibigan) เจ้าหน้าที่ภาคสนามชาวฟิลิปปินส์ของ MSF เขาปฏิบัติงานในเยเมนร่วม 2 ปีในฐานะเจ้าหน้าที่ประสานงานด้านการเงิน (Finance Coordinator หรือ FinCo)

“เวลาคุณบอกคนอื่นว่าคุณทำงานกับ MSF คนส่วนใหญ่จะนึกถึงแต่บุคลากรด้านการแพทย์ พวกเขาลืมนึกไปว่างานด้านการเงินและการบริหารก็มีส่วนเกี่ยวข้องด้วย  ในทุกภารกิจของ MSF เจ้าหน้าที่ประสานงานด้านการเงินจะเป็นคนคุมเรื่องการเงินของภารกิจ หมายถึงเราดูแลเงินทุนและการใช้เงินในแต่ละโครงการ เราต้องบริหารเงินให้มีเพียงพอจะทำกิจกรรมทุกอย่างได้ เปิดโรงพยาบาลได้ จ่ายเงินเดือนให้ทุกคน และจ่ายค่าใช้จ่ายอื่นๆ ทุกอย่างได้”

เจ้าหน้าที่ FinCo คือส่วนสำคัญในปฏิบัติการขององค์การแพทย์ไร้พรมแดน (MSF) “เราสนับสนุนการปฏิบัติงานโดยช่วยวิเคราะห์การเงิน ซึ่งตามปกติเราจะรายงานต่อหัวหน้าภารกิจ เราจะเตือนพวกเขาถ้าการเงินเกิดปัญหา และเรื่องนี้ก็มีส่วนช่วยในการตัดสินใจ โดยเฉพาะเรื่องการจัดสรรงบประมาณและดูว่าเราจะขยายกิจกรรมชิ้นใหม่ได้หรือไม่”

งานสายสนับสนุน

ในฐานะเจ้าหน้าที่ FinCo เมลวินจึงคุ้นเคยกับรายละเอียดปลีกย่อยของปฏิบัติการในเยเมน เขาเล่าเรื่องที่ MSF รับมือสถานการณ์ฉุกเฉินหลายรูปแบบในเยเมน 

“ที่เขตกิโลในเยเมน องค์การแพทย์ไร้พรมแดน (MSF) ทำห้องผ่าตัดและจัดเตรียมห้องไอซียู แผนกฉุกเฉิน และบริการรักษาพยาบาลให้โรงพยาบาลหลักแห่งหนึ่ง ทีมแพทย์ต้องผ่าตัดเฉลี่ย 80 ครั้งต่อสัปดาห์ รวมแล้วถึง 4,000 ครั้งต่อปี เรามีผู้ป่วยฉุกเฉิน 6,000 คน เกือบครึ่งหนึ่งมาพร้อมอาการบาดเจ็บ” 

ก่อนโควิด-19 จะแพร่ระบาด เชื้อโรคชนิดอื่นอย่างอหิวาตกโรคและคอตีบเป็นปัญหาใหญ่ที่เราต้องสนใจเช่นกัน  “เรารับมือการระบาดของอหิวาตกโรคมาตั้งแต่เดือนเมษายน 2560 องค์การแพทย์ไร้พรมแดน (MSF) ตั้งศูนย์รักษาโรคและจัดกิจกรรมเพิ่มความรู้ เรารับผู้ป่วย 4,000 คนไว้ในศูนย์รักษาอหิวาตกโรค และทีมของเราต้องรักษาผู้ป่วยโรคคอตีบโดยจัดหน่วยรักษาพิเศษสองหน่วยในเมืองอิบบ์ เราเปิดห้องฉุกเฉินห้องใหม่ที่โรงพยาบาลอัลนัสร์ และทีมกำลังจัดทำระบบรถพยาบาลเพื่อส่งต่อผู้ป่วยไปโรงพยาบาลอื่นหรือส่งต่อผู้ป่วยที่ต้องรับการผ่าตัดสำคัญถึงชีวิต  ในปี 2561 ทีมของเราจัดการเคสฉุกเฉิน 8,600 เคส และเมื่อถึงสิ้นปี MSF ก็เริ่มสนับสนุนการทำห้องฉุกเฉินและห้องผ่าตัดให้โรงพยาบาลในอัลอุดัยน์ (Al-Udayn) และฟาร์ อัลฮุดัยน์ (Far Al-Hudayn ) บริเวณเขตชนบทตามแนวเส้นทางเดินรถสายหลักสำหรับประชากรที่ต้องอพยพ”

การสู้รบที่รุนแรงขึ้นบริเวณฮุดัยดะฮ์เป็นเพียงเหตุการณ์ล่าสุดในบรรดาสถานการณ์คับขันจำนวนมาก เมลวินเล่าถึงเหตุการณ์หลังจากภารกิจสำรวจเพื่อประเมินสถานการณ์ด้านสาธารณสุขว่า “องค์การแพทย์ไร้พรมแดน (MSF) เริ่มกิจกรรมการดูแลผู้ป่วยฉุกเฉินและผู้บาดเจ็บ เพื่อช่วยชีวิตผู้ป่วยโดยเข้าไปทำงานใกล้แนวรบให้มากที่สุด  ทีมของ MSF ทำงานในโรงพยาบาลอัลซาลาคานาฮ์ในเมือง พวกเขาบริหารแผนกฉุกเฉิน ห้องผ่าตัด และหน่วยฉุกเฉิน นอกจากนี้ MSF ยังสนับสนุนธนาคารเลือดและหน่วยฆ่าเชื้อ และบริจาคอุปกรณ์ให้ด้วย”

เจ้าหน้าที่ประสานงานด้านการเงินอย่างเมลวินต้องทำงาน ขอวีซ่า ทำธุรกรรมผ่านธนาคาร และจ่ายค่าจ้างให้ทีมงานในประเทศเยเมน เพื่อให้องค์การแพทย์ไร้พรมแดน (MSF) สามารถรับมือภาวะฉุกเฉินด้านการแพทย์ทั่วโลกได้