มาเลเซีย: ผู้ลี้ภัยแบ่งปันประสบการณ์และเรื่องราวท้าทาย

Abu Bakkar

Abu Bakkar ผู้ลี้ภัยชาวโรฮิงญาวัย 36 ปีจากเมียนมาแบ่งปันเรื่องราวการเดินทางและความยากลำบากของเขาที่ต้องประสบระหว่างมาถึงที่มาเลเซียเมื่อปี 2013 เขาเล่าว่าช่วงเดือนแรกๆ เป็นเวลาที่ยากลำบากมาก เพราะเขาไม่สามารถหาสิ่งของจำเป็น และยังไม่สามารถปรับตัวเข้ากับความแตกต่างทางวัฒนธรรมได้ แต่ด้วยความช่วยเหลือจากชุมชนท้องถิ่น Abu Bakkar จึงเอาชนะอุปสรรคเหล่านี้ได้ในที่สุด  

“ในที่สุดผมก็ค่อยๆ กลายเป็นเพื่อนบ้านที่ดีในชุมชนที่อาศัยอยู่ ชาวบ้านช่วยเหลือผมเป็นอย่างดี พวกเขาจัดหาอาหารให้ผม ซึ่งช่วยได้มาก” เขากล่าวอย่างซาบซึ้ง  

เขายังบอกด้วยว่าไม่ได้อยากเป็นผู้ลี้ภัย แต่สถานการณ์บีบบังคับให้เขาต้องเป็น “สำหรับผม ผมมาที่นี่เพื่อรักษาชีวิต ในเมียนมาครอบครัวของผมไม่ได้ยากจน มีธุรกิจ มีงานทำ มีบ้าน สิ่งเดียวที่ผมต้องการคือการกลับบ้านเกิดและได้กลับไปอยู่กับครอบครัวอีกครั้ง” 

แต่ตอนนี้เขายังทำให้แค่เพียงเฝ้าฝันถึงวันที่เขาจะได้มีโอกาสกลับภูมิลำเนา

Hajrah

Hajrah วัย 19 ปี เป็นผู้ลี้ภัยที่เกิดในมาเลเซียโดยพ่อแม่เป็นชาวโรฮิงญา เธอบอกเล่าเรื่องราวเกี่ยวกับการปรับตัวของทางครอบครัว  

“ครอบครัวของฉันอยู่ในมาเลเซียมา 30 ปี เราหนีภัยจากเมียนมาเพราะปัญหาความขัดแย้ง” เธออธิบายระหว่างเล่าเรื่องเป็นภาษามาเลย์อย่างคล่องแคล่ว    

Hajrah เผชิญความยากลำบากหลายอย่าง ทั้งการหย่าร้างของพ่อแม่และปัญหาด้านการเงิน แต่ถึงอย่างไรเธอก็ยังได้รับน้ำใจอันอบอุ่นจากบรรดาเพื่อนบ้านชาวมาเลเซีย  

เธอบอกว่าในเวลานั้นครอบครัวของเธอไม่มีหนทางในการหาเงินมาจ่ายค่าเช่าบ้านเดือนละ 300 ริงกิต (ประมาณ 2,250 บาท) ได้ ซึ่งอีกเหตุการณ์หนึ่งที่น่าประทับใจเกิดขึ้นเมื่อเพื่อนบ้านเสนอตัวจะช่วยซื้อชุด baju raya ที่เป็นเครื่องแต่งกายประจำชาติกับรองเท้าให้ในช่วงเทศกาล “นั่นเป็นเรื่องที่ชุ่มชื่นหัวใจและน่ายินดีที่สุดสำหรับฉัน และฉันจะไม่มีวันลืม” เธอกล่าว 

Muhib

Muhib ที่เดินทางมาถึงยังมาเลเซียเมื่อ 10 ปีก่อน เล่าประสบการณ์ในฐานะผู้ลี้ภัยที่หลบหนีความรุนแรงออกจากเมียนมา 

เมื่อกล่าวถึงชีวิตใหม่ Muhib บอกว่า “พวกเราผู้ลี้ภัยใช้ชีวิตในแต่ละวันและอาศัยพักพิงอยู่ที่นี่ บางคนที่ไม่ดีต่อเราก็มี แต่คนที่ดีต่อเราก็พร้อมช่วยเหลือเราเสมอ” 

แม้จะเผชิญอุปสรรคและปัญหาด้านสิทธิต่างๆ แต่ Muhib ยังคงรู้สึกขอบคุณประเทศมาเลเซีย

Muhib เล่าย้อนถึงช่วงที่โควิด-19 ระบาดอย่างรุนแรงซึ่งทำให้ทางการประกาศคำสั่งจำกัดการเดินทางในมาเลเซีย แต่ในเวลานั้นชาวโรฮิงญาก็ยังคงได้รับอาหารที่ชาวบ้านในท้องถิ่นแจกจ่ายมาให้แก่บรรดาชาวโรฮิงญาซึ่งอาศัยอยู่ในละแวกเดียวกัน 

แม้จะมีประสบการณ์เชิงบวก แต่ Muhib แนะนำผู้ลี้ภัยคนอื่นๆ ให้หลีกเลี่ยงการเลือกเดินทางมาที่มาเลเซีย เนื่องจากปัญหาการเข้าถึงการดูแลพื้นฐานที่ยากลำบาก เขาบอกว่าเขาเข้าใจดีว่าทำไมบางคนจึงรู้สึกต่อต้านผู้ลี้ภัย “การมาอยู่ที่นี่ 1-2 วันคงไม่เป็นอะไร แต่เมื่อกลายเป็น 3-5 วัน และเป็นเดือน หรือ 3 เดือน จากนั้น 1 ปี หรือ 10 ปี แน่นอนว่าผมเองก็คงไม่ชอบเหมือนกัน” เขากล่าว 

“ถ้าผมเป็นคนท้องถิ่นคงรู้สึกเหมือนกันว่าทำไมคนเหล่านี้มารบกวนประเทศของผม ทำไมมาเป็นภาระ แต่โชคไม่ดีที่เราไม่มีทางเลือก” เขากล่าวพร้อมย้ำว่าการเดินทางมาที่มาเลเซียเป็นสิ่งที่ช่วยชีวิตของเขาเอาไว้  

Shehnaz

Shehnaz เดินทางมาที่มาเลเซียเมื่อปี 2015 และเล่าให้ฟังถึงประสบการณ์ในฐานะผู้ลี้ภัยที่ต่างออกไปเล็กน้อย เธอเดินทางเข้ามาผ่านเที่ยวบินระหว่างประเทศ ต่างจากชาวโรฮิงญาส่วนใหญ่ที่โดยสารเรือมา  

“ฉันเกิดและโตในรัฐยะไข่ของเมียนมา และมาถึงที่มาเลเซียในปี 2015 อันดับแรกฉันต้องหนีออกจากเมียนมาไปบังกลาเทศ อยู่ที่นั่นนาน 9 เดือนและเตรียมเอกสารต่างๆ เพื่อเดินทางไปมาเลเซีย” Shehnaz เล่า

หญิงสาววัย 25 ปีคนนี้พูดคุยกับคนพื้นที่ซึ่งคิดว่าโรฮิงญาเป็นประเทศ ไม่ใช่กลุ่มชาติพันธุ์ เธอเล่าถึงความเข้าใจที่ผิดๆ ซึ่งสามารถแก้ไขให้ถูกต้องได้ผ่านการพูดคุยอย่างเปิดกว้าง

เธอเรียกร้องและเน้นย้ำเรื่องความช่วยเหลือเกื้อกูลกัน รวมถึงการตระหนักรู้ เพราะเป็นปัจจัยสำคัญที่จะช่วยให้ผู้ลี้ภัยมีชีวิตที่เรียบง่ายมากขึ้นและสงบสุขขึ้นได้

ในมาเลเซีย องค์การแพทย์ไร้พรมแดนให้บริการด้านสุขภาพที่สำคัญทั้งบริการสุขภาพพื้นฐาน การสนับสนุนด้านสุขภาพจิต และยังช่วยรับมือกับปัญหาความรุนแรงทางเพศในหมู่ผู้ลี้ภัยและผู้ขอลี้ภัยมาตั้งแต่ปี 2015 โดยในปี 2018 องค์การแพทย์ไร้พรมแดนตั้งคลินิกถาวรขึ้นที่ Butterworth ซึ่งช่วยเหลือผู้ป่วยได้เดือนละ 900-1,000 คน นอกจากนี้ยังเปิดคลินิกเคลื่อนที่ในปีนังและจัดกิจกรรมตามศูนย์กักกันต่างๆ ร่วมด้วย