ภาพถ่ายจาก Martissant หนึ่งในสลัมที่ใหญ่ที่สุดใน Port-au-Prince เมืองหลวงของเฮติ โดยตั้งแต่ปี 2007 องค์การแพทย์ไร้พรมแดนได้เข้ามาบริหารจัดการศูนย์การแพทย์ฉุกเฉิน ซึ่งเปิดให้บริการตลอด 24 ชั่วโมงทุกวัน ต่อมาในปี 2017 จึงได้มีการดำเนินโครงการปรับปรุงคุณภาพน้ำในชุมชนแออัดเพื่อลดผลกระทบจากโรคที่มีน้ำเป็นพาหะ เช่น อหิวาตกโรค รวมถึงโรคที่มียุงเป็นพาหะ เช่น ซิกา ไข้เลือดออก และชิคุนกุนยา © Lauranne Grégoire/MSF
Raphael Brechard และ Jorieke Vyncke ผู้เชี่ยวชาญด้านการทำแผนที่ซึ่งสังกัดทีมนวัตกรรมทางการแพทย์ (Manson Unit) ประจำองค์การแพทย์ไร้พรมแดนศูนย์สหราชอาณาจักรในกรุงลอนดอน แบ่งปันเรื่องราวเกี่ยวกับวิธีการที่แอปพลิเคชัน MapSwipe ช่วยสร้างแบบสำรวจทางภูมิศาสตร์ของเมือง Port-au-Prince ประเทศเฮติ และศักยภาพในการใช้เครื่องมือนี้ในวิกฤตการณ์ด้านมนุษยธรรมในอนาคตและการศึกษาทางระบาดวิทยา
อุปกรณ์พกพาของทีมงานองค์การแพทย์ไร้พรมแดน
เราใช้โทรศัพท์บ่อยมาก โดยเฉลี่ยแล้วเราแต่ละคนเช็คโทรศัพท์ 28 ครั้งต่อวัน หรือกว่า 10,000 ครั้งต่อปี ฉะนั้นจึงเป็นไปได้ว่าเราอาจถูกพรากเวลาที่เคยให้ความสำคัญกับประเด็นที่เราสนใจไป ด้วยเหตุนี้ทีมงาน Missing Maps ของเราจึงต้องการสร้างวิธีการง่ายๆ สำหรับทุกคนในการร่วมเป็นส่วนหนึ่งในการส่งมอบความช่วยเหลือด้านมนุษยธรรม เพียงแค่ใช้นิ้วเลื่อนและแตะบนหน้าจอโทรศัพท์ของตนเอง
MapSwipe สามารถช่วยเติมเต็มรายละเอียดเหล่านี้ได้ ตั้งแต่การทำงานในสถานการณ์โรคการระบาดครั้งใหญ่ ไปจนถึงการลดความเสี่ยงจากภัยพิบัติRaphael Brechard และ Jorieke Vyncke
MapSwipe เปิดให้บริการครั้งแรกในปี 2016 ในฐานะส่วนหนึ่งของ Missing Maps Project ซึ่งเป็นความคิดริเริ่มในการจัดทำแผนที่แบบโอเพ่นซอร์สสำหรับบริเวณต่างๆ บนโลกที่มีความเสี่ยงต่อวิกฤตการณ์ด้านมนุษยธรรมมากที่สุด โดยแอปพลิเคชัน Mapswipe สามารถช่วยให้ผู้ใช้สามารถระบุพื้นที่เกิดเหตุภัยพิบัติอย่างเฉพาะเจาะจงได้ผ่านภาพถ่ายดาวเทียม เพื่อที่ทีมภาคสนามจะได้สามารถเข้าถึงกลุ่มผู้เปราะบางที่สุดได้อย่างทันท่วงที
เพราะการเรียนรู้ไม่มีวันสิ้นสุด
ในช่วงต้นปี 2018 ทีมงานขององค์การแพทย์ไร้พรมแดนซึ่งปฏิบัติภารกิจอยู่ในเฮติ ตัดสินใจทำแบบสอบถามคนในท้องถิ่น เพื่อทำความเข้าใจเรื่องเพศและความรุนแรงทางเพศในประเทศให้ดียิ่งขึ้น และพัฒนาแนวทางการส่งมอบความช่วยเหลือทางการแพทย์ให้สอดคล้องกับความต้องการ โดยเฉพาะใน Port-au-Prince, Croix des Bouquets และอีก 5 ชุมชนใกล้เคียง ซึ่งพบการรายงานประเด็นปัญหาดังกล่าวบ่อยครั้ง
Marie (นามสมมติ) ได้รับการรักษาโดยทีมงานขององค์การแพทย์ไร้พรมแดน หลังเผชิญกับการล่วงละเมิดทางเพศอย่างรุนแรงใน Port-au-Prince © Benedicte Kurzen/Noor
พื้นที่ที่ถูกลืม
ก่อนที่จะเริ่มทำแบบสอบถาม ทีมงานของเราต้องกำหนดตัวอย่างครัวเรือนที่พวกเขาจะเข้าพบ เพื่อขอให้ผู้หญิงและเด็กผู้หญิงที่อาศัยอยู่ในบริเวณนั้นให้ความร่วมมือในการตอบแบบสอบถามดังกล่าว
โดยปกติแล้ว ทีมภาคสนามที่ทำการวิจัยในลักษณะนี้จะใช้รายชื่อหมู่บ้านหรือละแวกใกล้เคียงที่ปรากฏอยู่บนแผนที่ เพื่อเดินทางไปเข้าเยี่ยมครัวเรือนต่างๆ แต่ถ้าแผนที่ที่มีอยู่นั้นล้าสมัย (เช่น แผนที่ของ Port-au-Prince) วิธีนี้อาจทำให้เราไม่สามารถเข้าถึงทุกพื้นที่ของชุมชนได้อย่างทั่วถึง
คำบอกเล่าจากคนในป่า
เพื่อแก้ไขปัญหาเหล่านี้ จำเป็นต้องใช้ซอฟต์แวร์ที่สามารถระบุพื้นที่ได้อย่างเฉพาะเจาะจงผ่านภาพถ่ายดาวเทียม ซึ่งจะช่วยให้ทีมภาคสนามรู้ทราบได้ด้วยว่า พื้นที่กำลังจะเข้าไปสำรวจนั้นอยู่กลางป่าหรือกลางทุ่ง หรือแม้กระทั่งมีคนพักอาศัยบ้างหรือไม่
เติมเต็มรายละเอียดในแผนที่ด้วย MapSwipe
เมื่อวันที่ 12 เมษายน 2018 เราได้เปิดตัวภารกิจสำหรับผู้ใช้ MapSwipe ให้เข้ามาร่วมเติมเต็มรายละเอียดในแผ่นที่ Port-au-Prince ซึ่งในระยะเวลาเพียง 5 วัน ผู้ใช้ 186 รายได้ช่วยให้เราเห็นภาพสิ่งต่างๆ ชัดเจนยิ่งขึ้นในระยะทางราว 1,000 ตารางกิโลเมตร แม้แต่ทีมแพทย์ขององค์การแพทย์ไร้พรมแดนประจำเฮติก็เข้ามามีส่วนร่วมด้วย!
ผลลัพธ์ของการทดลอง
เมื่อเราได้ข้อมูลจากบรรดา Mapswipers แล้ว เราก็สามารถสร้างตัวอย่างข้อมูลพื้นที่ที่มีประชากรอาศัยอยู่ได้
เราป้อนข้อมูล MapSwipe ลงในซอฟต์แวร์ที่เรียกว่า QGIS เพื่อสร้างชุดของข้อมูลภายในชุมชน
QGIS คือ ซอฟต์แวร์ทางภูมิศาสตร์แบบโอเพ่นซอร์สที่สามารถสร้าง แก้ไข แสดงภาพ วิเคราะห์ และเผยแพร่ข้อมูลภูมิสารสนเทศ ซึ่งเราสามารถส่งตัวอย่างนี้ไปให้ทีมงานในเฮติ เพื่อตรวจสอบความถูกต้องโดยเปรียบเทียบกับ Google Earth ก่อนที่จะปักหมุดสถานที่ใหม่ขึ้นมาบนแผนที่
Gisele (นามสมมติ) ถูกเพื่อนของพ่อแม่ข่มขืน ชายคนเดียวกันนี้ได้ทำร้ายเด็กหญิง 2 คนในละแวกบ้านของเธอด้วย © Benedicte Kurzen/Noor
ตั้งแต่เดือนมิถุนายนถึงสิงหาคม 2018 ทีมวิจัยได้ลงพื้นที่สำรวจ เพื่อพยายามทำความเข้าใจว่าพวกเขาคิดอย่างไรเกี่ยวกับความรุนแรงทางเพศและเพศสภาพ และแนวทางในการส่งมอบความช่วยเหลือสำหรับผู้ที่ประสบปัญหาดังกล่าว ซึ่งการมีอยู่ของ MapSwipe ทำให้ทีมวิจัยพบอาคาร ซึ่งไม่ใช่ทั้งที่อยู่อาศัยหรืออาคารร้าง ตั้งแต่ตึกอุตสาหกรรมไปจนถึงโรงเลี้ยงไก่
ชัยชนะสำหรับความช่วยเหลือด้านมนุษยธรรม
การวิจัยด้านความรุนแรงทางเพศและเพศสภาพได้มีส่วนช่วยให้องค์การแพทย์ไร้พรมแดนออกแบบกลยุทธ์ในการส่งมอบความช่วยเหลือทางการแพทย์และส่งเสริมสุขภาพในเฮติได้เป็นอย่างดี เราหวังว่าภารกิจของเราจะช่วยให้ให้ผู้รอดชีวิตจากการล่วงละเมิดทางเพศเข้าถึงการสนับสนุนและการดูแลที่พวกเขาต้องการ
องค์การแพทย์ไร้พรมแดนจะเดินหน้าร่วมร่วมงานกับกระทรวงสาธารณสุขของเฮติ และหน่วยงานอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องทั่วประเทศ เพื่อขจัดอุปสรรคในการดูแลกลุ่มผู้เปราะบาง
MapSwipe จะไม่มีประโยชน์อะไรเลยหากปราศจากซึ่งผู้ใช้งาน เพียงดาวน์โหลดแอปพลิเคชันและร่วมเติมเต็มรายละเอียดต่างๆ ในแผนที่ คุณก็สามารถร่วมสร้างความแตกต่างให้กับงานขององค์การแพทย์ไร้พรมแดนได้อย่างแท้จริง
ตั้งแต่ปี 2016 เรื่อยมา องค์การแพทย์ไร้พรมแดนได้ปรับปรุงแผนที่กว่า 130 ชุดทั่วโลก เพื่อสนับสนุนการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่ภาคสนามในการรวบรวมข้อมูลและส่งมอบความช่วยเหลือด้านมนุษยธรรม