กรีซ: ความยากลำบากของการเยียวยาในสภาพความเป็นอยู่ที่ไม่เหมาะสม
"ถูกกักขังอยู่หลังขอบรั้ว มันยากลำบากสำหรับการเติบโตหรือมีชีวิตรอด" มีเซย์ อายุ 27 ปี จากประเทศเอธิโอเปีย - กรีซ สิงหาคม 2567 © MSF
ทีมงานขององค์การแพทย์ไร้พรมแดนบนเกาะเลสวอส ประเทศกรีซ ให้บริการด้านการให้ปรึกษาด้านปัญหาสุขภาพจิตมากกว่า 1,500 ครั้งระหว่างเดือนมกราคมถึงสิงหาคม 2567 นักจิตวิทยาของเรารายงานว่าผู้ป่วยส่วนใหญ่มาพบด้วยความรู้สึกเครียด กลัว สูญเสีย และสิ้นหวัง เป็นเรื่องน่าท้อใจเมื่อได้เห็นว่าประสบการณ์ทั้งในอดีตและในปัจจุบันทำร้ายสุขภาวะของพวกเขาเพียงใด อาการเหล่านี้มักนำไปสู่โรคเครียดภายหลังเผชิญเหตุการณ์สะเทือนขวัญ (PTSD) โรคซึมเศร้า โรควิตกกังวล และจิตเภท
สภาพความเป็นอยู่ที่ไม่เหมาะสมในศูนย์ควบคุมการเข้าออกแบบปิด (CCAC) ซึ่งรองรับผู้คนประมาณ 1,200 คน ประกอบกับการรักษาความปลอดภัยและการจำกัดการเดินทางของผู้อยู่อาศัยที่เพิ่มมากขึ้น ส่งผลกระทบต่อสุขภาพกายและใจของพวกเขา
สำหรับกลุ่มเปราะบางอย่างผู้แสวงหาความปลอดภัยที่เดินทางมายังเกาะเลสวอส และอาศัยอยู่ในศูนย์ควบคุมการเข้าออกแบบปิด (Closed Control Access Centre) วันที่ 10 ตุลาคม หรือวันสุขภาพจิตโลก (World Mental Health Day) ถือเป็นวันแห่งการระลึกถึงความยากลำบากที่พวกเขาต้องเผชิญเนื่องจากสภาพความเป็นอยู่ที่ไม่เหมาะสมกับการดำรงชีวิต และผลกระทบจากสภาพความเป็นอยู่ดังกล่าวที่มีต่อสุขภาวะทางจิตของพวกเขา องค์การฯ ยังอยากถือโอกาสนี้เพื่อทำให้เห็นถึงความสำคัญของการช่วยเหลือเกื้อกูลกันในชุมชนว่าช่วยสร้างความเข้มแข็งและส่งเสริมการฟื้นฟูสภาพจิตใจได้อย่างไร
สภาพความเป็นอยู่ที่ผู้ป่วยต้องเผชิญมักจะเลวร้ายมากและส่งผลกระทบอย่างหนักต่อสุขภาพจิต หลายคนที่เราให้ความช่วยเหลืออยู่ไม่เพียงแต่สะสมรอยแผลเป็นจากการเดินทางหรือประสบการณ์ในประเทศบ้านเกิดเท่านั้น แต่ยังรวมถึงความรู้สึกหนักอึ้งกับความไม่แน่นอนเกี่ยวกับอนาคตของตนเอง พวกเขารู้สึกถูกจำกัดอิสรภาพในการเลือกหรือกำหนดทางเลือกของตัวเอง มีผู้ตัดสินใจแทนพวกเขาทุกอย่าง ตั้งแต่อาหารที่กินไปจนถึงเวลาที่อาบน้ำได้ซึ่งขึ้นอยู่กับปริมาณน้ำที่มี การเข้าถึงความต้องการขั้นพื้นฐานที่จำกัด ทั้งน้ำ อาหาร สาธารณสุข และเสื้อผ้า เป็นต้น ก่อให้เกิดความรู้สึกไม่มั่นคงอยู่ตลอดเวลา
คุณเคยคิดหรือไม่ว่าแม้แต่เสียงคลื่นและลมแรงก็ทำให้นึกถึงการเดินทางอันสาหัสในเรือลำเล็กข้ามทะเลอีเจียน (Aegean) ของผู้แสวงหาความปลอดภัยบนเกาะเลสวอส และขณะนี้การอาศัยอยู่ในเต็นท์ติดทะเลก็ทำให้ผู้ป่วยหวนคิดถึงฝันร้ายนี้ทุกค่ำคืน
นอกจากนี้ ความไม่แน่นอนเกี่ยวกับกระบวนการขอรับที่พักพิงก็ยิ่งเพิ่มภาระทางจิตใจให้กับพวกเขา การขาดความชัดเจนเกี่ยวกับคำร้องขออาจทำให้ความวิตกกังวลและความกลัวเพิ่มขึ้น ไม่ว่ากระบวนการจะรวดเร็วหรือยืดเยื้อ กำแพงภาษาและความแตกต่างทางวัฒนธรรมก็ทำให้สถานการณ์ยิ่งแย่ลงไปอีก ทำให้การเข้าถึงบริการยุ่งยากขึ้น และยังขัดขวางความเข้าใจเกี่ยวกับบริการที่มีอยู่ ทั้งหมดนี้ทำให้การแสดงออกถึงความต้องการของตนเป็นเรื่องยากยิ่งขึ้น
ในฐานะนักจิตวิทยาและนักสังคมสงเคราะห์ที่ปฏิบัติงานบนเกาะเลสวอส เรามุ่งมั่นที่จะสร้างบรรยากาศที่ปลอดภัย ถ้อยทีถ้อยอาศัยให้ผู้ป่วยรู้สึกสบายใจที่จะเล่าเรื่องราวของตนเอง พวกเขามาหาเราด้วยความรู้สึกเครียด กลัว สูญเสีย และสิ้นหวัง เป็นเรื่องน่าท้อใจเมื่อได้เห็นว่าประสบการณ์ทั้งในอดีตและในปัจจุบันทำร้ายสุขภาวะของพวกเขาเพียงใด อาการเหล่านี้มักนำไปสู่โรคเครียดภายหลังเผชิญเหตุการณ์สะเทือนขวัญ (PTSD) โรคซึมเศร้า โรควิตกกังวล และจิตเภท
เราพยายามสร้างความไว้วางใจระหว่างเราและผู้ป่วย เราทราบดีว่าสำหรับหลายคน การเล่าเรื่องราวของตนนั้นยากและน่ากลัว และยังต้องให้เวลากับแต่ละคนเป็นการเฉพาะ ซึ่งมักเป็นไปไม่ได้เนื่องจากพวกเขาอาจถูกย้ายจากค่ายไปยังแผ่นดินใหญ่เมื่อใดก็ได้ แต่กระนั้นการปฏิสัมพันธ์ทุกครั้งก็นำมาซึ่งความเข้าใจใหม่ๆ ถึงความเข้มแข็งของจิตวิญญาณมนุษย์ ทั้งยังเผยให้เห็นถึงความเป็นจริงอันโหดร้ายของชีวิตในค่าย
คุณมีอะไรจะบอกกับคุณแม่วัยสาวที่หลังจากต้องใช้ชีวิตตัวคนเดียวและไร้บ้าน ต้องนอนหลับในสวนสาธารณะในประเทศทูร์เคีย (Türkiye) ขณะตั้งครรภ์ และสุดท้ายต้องมาอยู่ในค่ายที่แออัดยัดเยียดโดยไม่รู้อนาคตของตัวเองและลูก
ประสบการณ์เหล่านี้เน้นย้ำให้เห็นถึงความจำเป็นเร่งด่วนในการสนับสนุนด้านสุขภาพจิตอย่างครบถ้วน สภาพความเป็นอยู่ที่หลายคนต้องเผชิญนั้นไม่ใช่เพียงความลำบากทางกาย แต่เป็นวิกฤติทางสุขภาพจิตที่อาจเกิดขึ้นได้ทุกเมื่อ การผลักดันให้มีสภาพความเป็นอยู่ที่ดีขึ้นและการเข้าถึงการดูแลด้านสุขภาพจิตสำหรับผู้ที่เดินทางมาถึงเกาะเลสวอสเป็นเรื่องสำคัญ เราจำเป็นต้องสร้างพื้นที่ที่ให้ความสำคัญกับสุขภาพจิต เอื้อต่อการเยียวยา และที่ซึ่งศักดิ์ศรีของทุกคนได้รับการเคารพและสนับสนุน เรามาร่วมกันทำงานต่อไปเพื่อให้การมีสุขภาวะทางจิตที่ดีเป็นเรื่องพื้นฐานของสุขภาพ โดยเฉพาะกับผู้คนที่ผ่านร้อนผ่านหนาวเกินจะจินตนาการ
กิจกรรมขององค์การฯ บนเกาะเลสวอส
คณะเจ้าหน้าที่ขององค์การฯ บนเกาะเลสวอสให้บริการสุขภาพขั้นพื้นฐานด้วยแนวทางผสมผสานด้านสุขภาพจิต สุขภาพทางเพศ และอนามัยจริญพันธุ์ รวมถึงให้ความช่วยเหลือทางการแพทย์ฉุกเฉินแก่ผู้ที่เพิ่งเดินทางมาถึง นอกจากนี้ เพื่อให้มั่นใจว่าแต่ละบุคคลได้รับความช่วยเหลือที่จำเป็น แนวทางสหสาขาวิชาของเรายังครอบคลุมการส่งเสริมสุขภาพ การควบรวมระหว่างวัฒนธรรม และบริการทางสังคมและกฎหมาย